![image](https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraWRhdGEua2sta3oubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpODFMelZtTDBScGMyRnRZbWxuWDJkeVlYa3VjM1puTHpJeWNIZ3RSR2x6WVcxaWFXZGZaM0poZVM1emRtY3VjRzVuLnBuZw==.png)
Жетісу облысы — Ресей империясындағы, Кеңестік Ресейдегі және КСРО-дағы әкімшілік бірлік. Әкімшілік орталығы — Верный.
Ресей империясының облысы | |||
Жетісу облысы | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Ел | |||
Әкімшілік орталығы | |||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары | 43°15′00″ с. е. 76°54′00″ ш. б. / 43.25000° с. е. 76.90000° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 43°15′00″ с. е. 76°54′00″ ш. б. / 43.25000° с. е. 76.90000° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
Құрылған уақыты | |||
Таратылған уақыты | |||
Жер аумағы | 402 200 км² | ||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны | 987 863 адам (1897) | ||
| |||
![]() |
Тарихы
Облыс 1867 жылы 23 шілдеде құрылған. Облыстық үкімет 1868 жылы 2 наурызда ашылды. Мемлекеттік кеңестің 1891 жылғы 12 сәуірдегі ең жоғары бекітілген пікірі бойынша Дала генерал-губернаторлығының билігіне беруімен өзгертілді. 1899 жылы 13 шілдеде, 1898 жылы 7 қаңтардағы Басқарушы Сенаттың жеке жоғары қаулысына сәйкес Түркістан генерал-губернаторлығының құзырына берілді.
1918 жылы 30 сәуірде облыс Түркістан АКСР құрамына енді. 1924 жылы 27 қазанда ұлттық-аумақтық межелеудің нәтижесінде бөлінді. Облыстың солтүстік бөлігі — Қырғыз АСКР Жетісу губерниясы, ал оңтүстік бөлігі — РКФСР-ге тікелей бағынышты Қарақырғыз АО болды.
Ресей империясының Жетісу облысы солтүстікте Семей облысымен, оңтүстік пен шығысында Қытай жерімен, батысында Ферғана, Сырдария және Ақмола облыстарымен шектесті.
Ауданы — 402,200 км² (353,430 шақырым²).
Билік органдары
Әкімшілік бөлінісі
Әкімшілік жағынан Жетісу облысы 1867 жылы Түркістан генерал-губернаторлығының құрамында құрылды. XX ғасырдың басында облыс 6 уезге бөлінді:
№ | Уез | Уездік қала | Ауданы, шақырым² | Тұрғындары (1897), адам |
---|---|---|---|---|
1 | Верный | Верный (22 744 адам) | 58 330 | 223 883 |
2 | Жаркент | Жаркент (16 094 адам) | 5160 | 122 636 |
3 | Қапал | Қапал (6183 адам) | 69 100 | 136 421 |
4 | Лепсі | Лепсі (3230 адам) | 87 080 | 180 829 |
5 | Тоқмақ | Пішпек (6615 адам) | 80 480 | 176 577 |
6 | Пржевал | Пржевальск (8108 адам) | 47 760 | 147 517 |
1921 жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша Түркістан республикасының құрамындағы облыс 7 уезден тұрды: Алматы (Верный) (24 болыс), Жаркент (9 болыс), Қарақол (20 болыс), Қапал (Талдықорған) (14 болыс), Лепсі (9 болыс), (9 болыс), Тоқмақ (10 болыс).
1922 жылы 2 маусымда Қапал ауданы Талдықорған болып өзгертілді.
1924 жылы 11 қазанда Орта Азиядағы кеңестік республикаларды межелеп бөлу нәтижесінде Алматы, Жаркент, Талдықорған және Лепсі уездері, сондай-ақ Тоқмақ уезінің үш болысы Қырғыз АСКР-не берілді. Қарақол, мен Тоқмақ уездері Қарақырғыз АО құрамына кірді.
Әскери губернаторлар
Т. А. Ә. | Атағы, шені, лауазымы | Лауазымды орындау уақыты |
---|---|---|
Колпаковский Герасим Алексеевич | генерал-майор (генерал-лейтенант) | |
генерал-майор | ||
генерал-майор (генерал-лейтенант) | ||
генерал-лейтенант (генерал-майор) | ||
генерал-лейтенант | ||
генерал-лейтенант | ||
генерал-майор |
Әскери губернатордың көмекшілері мен облыстық басқару төрағалары
Т. А. Ә. | Атағы, шені, лауазымы | Лауазымды орындау уақыты |
---|---|---|
полковник | ||
нақты статтық кеңесші | ||
генерал-майор | ||
Щербинский | камер-юнкер атағында | |
Аристов Николай Александрович | коллеждік кеңесші, лауазымды атқарушы (08.11.1881 бекітілді, нақты статтық кеңесші) | |
коллеждік асессор, лауазымды атқарушы (бекітілді 13.06.1891, сарай кеңесшісі) | ||
подполковник, лауазымды атқарушы |
Вице-губернаторлар
Т. А. Ә. | Атағы, шені, лауазымы | Лауазымды орындау уақыты |
---|---|---|
подполковник | ||
коллеждік асессор (нақты статтық кеңесші) |
Тұрғындары
1897 жылғы халық санағы бойынша бұл аймақта 987 863 тұрғын болған (529 215 ерлер мен 458 648 әйелдер), оның 62 974 қалаларда тұрды.1905 жылы облыстың халқы 1 070 600 адамды құрады.
Халықтың негізгі бөлігін (1897 жылғы санақ бойынша) қырғыз-қайсақтар құрады — 794 815; — 76 839, — 18 611, тараншылар — 55 999, сарттар — 14 895, (бәлкім, көпшілігі дүңгендер) — 14 130, Еділ татарлары (татарлар) — 8353.
1897 жылғы ұлттық құрамы:
Уез | қырғыз-қайсақтар | Іле ұйғырлары | сарттар | татарлар | қалмақтар | |||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Жалпы аймақ | 80,4 % | 7,8 % | 5,7 % | 1,9 % | 1,5 % | 1,4 % | … | … |
Верный | 67,7 % | 15 % | 11,5 % | … | 2,6 % | … | … | … |
Жаркент | 66,6 % | 4,6 % | 24,6 % | … | 0,83 % | 2,1 % | … | … |
Қапал | 92,1 % | 4,5 % | … | 1,8 % | 0,24 % | … | 1,2 % | … |
Лепсі | 86,3 % | 7,9 % | … | 4,3 % | 0,14 % | … | 1,1 % | … |
Тоқмақ | 85,8 % | 4,3 % | … | 2,6 % | 2,4 % | 4,3 % | … | … |
Пржевал | 87 % | 6,4 % | … | 1,2 % | 2,1 % | 1,4 % | … | 1,1 % |
Бейнелемесі
- Облыс елтаңбасы (ІІМ шығ., 1880)
- Облыс елтаңбасы (Сукачов шығ., 1880)
- Елтаңбаның заманауи суреті (2000-жылдары)
- Облыс астанасы Верный қаласының елтаңбасы, 1908
Тағы қараңыз
Дереккөздер
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл мақаланы Уикипедия лайықты болуы үшін қажет. |
![]() | Бұл — мақаланың . Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер