Көмір қышқылы - Н2С03 әлсіз, екі негізді, тұрақсыз қышқыл. Ол тек ерітіндіде ғана болады. Әлсіз электролит, диссоциациялану дәрежесі 0,17%.
![image](https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraWRhdGEua2sta3oubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOHdMekJpTDBOaGNtSnZibUYwWlMwelJDMWlZV3hzY3k1d2JtY3ZNakF3Y0hndFEyRnlZbTl1WVhSbExUTkVMV0poYkd4ekxuQnVadz09LnBuZw==.png)
Алынуы:
- көмірқышқыл газын суда ерітіп
- тұзынан күшті қышқылмен әсер етіп:
Екі негізді болғандықтан сатылы диссоциацияланады:
- Н2С03↔ Н+ + НС03
- НС03- ↔ Н+ + С032-
Көмір қышқылы екі түрлі тұз түзеді, олар гидрокарбонаттар (NaHC03, Са(НС03)2) және карбонаттар деп аталады (СаС03, MgC03)
Химиялық қасиеттері:
Көмір қышқылы индикаторлар түсін өзгертеді, қышқылдарға тән химиялық реакцияларға түседі, екі негізді қышқыл ретінде сілтілермен орта және қышқыл тұз түзіледі:
- Н2С03 + NaOH = NaHC03 + Н20
- Н2С03 + 2NaOH = Na2C03 + 2Н20
Карбонаттардың суда еритін тұздары екі сатыда гидролизденеді:
- : Na2C03 ↔ 2Na+ + С032-
- НОН ↔ Н+ + ОН-
- ----------------------------------
- CO32- + НОН ↔ НС03 + ОН-
- Na2C03 + НОН ↔ NaHC03 + NaOH
- NaHC03 ↔ Na+ + НС03-
- НОН ↔ Н+ + ОН-
- HC03 + НОН ↔ Н2С03+ ОН-
- ----------------------------------------
- NaHC03 + НОН → NaOH + Н20 + С02↑
Бұл тұз гидролизденгенде орта негіздік болады: С(ОН ) > C(H+).
Карбонат ионына сапалық реакция:
Na2C03+ Са(ОН)2 = СаС03↓ + 2NaOH Суда еритін карбонаттар әк сүтімен әрекеттесіп, ақ түсті тұнба береді.
Са2+ + С032- = СаС03↓
Қолданылуы:
- NaHC03 ас содасы - тамақ, шыны өндірісінде
- К2СО3 сақар - сабын алуда
- СаС03, MgC03 - құрылыс материалдары
Таралуы
Жер қыртысының шамамен 1,7%-ын (массасы бойынша) құрайды. Ең көп таралған және жынысқұрушы минералдар қатарына жататындар — кальцит (СаС03) және доломит (СаС03.МgС03).
Бұлар әктастар және доломиттер деп аталатын шөгінді карбонатты тау жынысытарды құрайды. Аталған тау жынысытардан гөрі сирегірек ұшырасатын карбонатты тау жынысы өкілдері:
- анкерит — (Са,Ғе,Мg)СО3,
- сидерит — ҒеС03,
- магнезит — МgС03,
- родохрозит — МnС03. Карбонатты тау жынысытардың өзге түрлері мүлдем сирек ұшырасады.
Дереккөздер
- Химия: Усманова М. Б., Сақариянова Қ. Н. Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық, 2-басылымы, өңделген, толықтырылған. - Алматы: Атамұра, 2009. - 288 бет.
- Кристаллография, минералогия, петрография. Бұл кітап Абай атындағы Қазақтың мемлекеттік педагогты институтының, география факультетінде оқылған лекциялардың негізінде жазылды, 1990. ISBN 2—9—3 254—69
- “Қазақ Энциклопедиясы”
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Геология— Алматы: "Мектеп" баспасы", 2003.ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
Сыртқы сілтемелер
Бұл мақаланы Уикипедия лайықты болуы үшін қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер