Нептуний (лат. Neptunіum; Np) — актиноидтар тобына жататын жасанды жолмен алынған радиоактивті химиялық элемент. Атомдық нептуний 93, атомдық массасы 237,0482. Нептун ғаламшарының құрметіне аталған. Оны 1940 ж. американдық ғалымдар Э.М. Макмиллан (1907 – 1991) және Ф.Х. Эйблсон ашқан.
| |||||||||||||||
Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
күміс металл ![]() | |||||||||||||||
Атом қасиеті | |||||||||||||||
Атауы, символ, нөмірі | Нептуний, 93 | ||||||||||||||
Топ типі | |||||||||||||||
Топ, период, блок | ІІІ, 7, f | ||||||||||||||
Атомдық масса () | |||||||||||||||
[Rn] 5f46d17s2 | |||||||||||||||
Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 22, 9, 2 | ||||||||||||||
Атом радиусы | 155 | ||||||||||||||
Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
190±1 | |||||||||||||||
(+4e) 95 (+3e) 110 | |||||||||||||||
1,36 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
Np←Np4+ −1,30 В | |||||||||||||||
Тотығу дәрежелері | +2, +3, +4, +5, +6, +7 | ||||||||||||||
(бірінші электрон) | |||||||||||||||
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
Тығыздық () | 20,25 г/см³ | ||||||||||||||
Балқу температурасы | 913 K | ||||||||||||||
Қайнау температурасы | 4175 K | ||||||||||||||
(9,6) кДж/моль | |||||||||||||||
Булану жылуы | 336 кДж/моль | ||||||||||||||
29,62 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
Орторомбалық | |||||||||||||||
a=6,663 b=4,723 c=4,887 Å | |||||||||||||||
c/a қатынас | - | ||||||||||||||
Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
(300 K) (6,3) Вт/(м·К) | |||||||||||||||
7439-99-8 |
![image](https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraWRhdGEua2sta3oubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOHlMekl6TDA1bGNIUjFibWwxYlM1emRtY3ZNVEkxY0hndFRtVndkSFZ1YVhWdExuTjJaeTV3Ym1jPS5wbmc=.png)
Нептунийдің 15 изотопы белгілі; 237Np және 239Np изотоптары уран қазбаларында өте аз мөлшерде кездеседі. Нептуний морт, аздап күміс жылтыры бар металл, тығыздығы 20,45 г/см3, балқу t 637ӘC, қайнау t 4100ӘC. Тотығу дәрежелері +3-тен +7-ге, сулы ерітінділерде тұрақтысы +5-ке дейін өзгереді. Суықта біртіндеп тотығады, қыздырған кезде сұйытылған HCl-дың Na2SіF6 қоспасында ериді. H2, N2, C, Sі, P, т.б. элементтермен әрекеттеседі. Нептуний негізінен ғылыми-зерттеу жұмыстары мақсатында қолданылады.
Қасиеті
Нептуний изотоптарының радиоавктивті қасиеттері :
Массалық сан | Жартылай Шашылу Периоді | Шашылу типі |
---|---|---|
231 | 50 мин | α |
232 | 13 мин | электрлі ұстау |
233 | 35 мин | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
234 | 4,4 күн | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
235 | 410 күн | β+ (1 %),электрлі ұстау (99 %) |
236 | 5000 жыл | α |
237 | 2,20×106 жыл | α |
238 | 2,1 күн | β− |
239 | 2,33 күн | β− |
240 | 7,3 мин | β− |
241 | 16 мин | β− |
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 7 том 2 бөлім
![]() | Бұл — мақаланың . Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер