Ноғай ауданы (ноғ. Ногай район; 1965 жылға дейін Қараноғай ауданы) — және Ресей Федерациясының Дағыстан құрамындағы муниципалды құрылым (муниципалды аудан).
Ноғай ауданы | |||
ноғ. Ногай район | |||
| |||
Әкімшілігі | |||
---|---|---|---|
Ел | |||
Кіреді | |||
Әкімшілік орталығы | Тереклі Мектеп ауылы | ||
Аудан басшысы | Әджеков Мұхтарби Қошманбетұлы | ||
Тарихы мен географиясы | |||
Координаттары | 44°10′00″ с. е. 45°52′00″ ш. б. / 44.16667° с. е. 45.86667° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 44°10′00″ с. е. 45°52′00″ ш. б. / 44.16667° с. е. 45.86667° ш. б. (G) (O) (Я) | ||
Жер аумағы | 8871,13 км² (1 орын) | ||
Тұрғындары | |||
Тұрғыны | ↘18 222 адам (2020) | ||
Тығыздығы | 2,05 адам/км² (42 орын) | ||
Ұлттық құрамы | |||
nogaysky.ru (орыс.) | |||
| |||
Ноғай ауданы Ортаққорда Координаттар: 44°10′00″ с. е. 45°52′00″ ш. б. / 44.16667° с. е. 45.86667° ш. б. (G) (O) (Я) |
Әкімшілік орталығы — Тереклі Мектеп ауылы.
Географиясы
Аудан республиканың солтүстігінде орналасқан және шекарамен: солтүстікте — Қалмақстанмен, батыста — , оңтүстікте — Шешенстанмен және шығыста — Дағыстанның шектеседі.
Аудан аумағында жеке қалалық аймақ болып табылатын және аудан құрамына кірмейтін қаласы орналасқан.
Алып жатқан жер аумағы — 9000 км².
Тарихы
Аудан 1928 жылы 22 қарашада ДАКСР ОАК 4 сессиясының қаулысымен Қараноғай аумағын бұрынғы Қызлар аймағынан бөлу арқылы құрылды. Бастапқыда аудан Тереклі Мектеп орталығы бар Қараноғай кантоны атауын алды. 06.03.1929 ж. ДАКСР ОАК қаулысымен кантондар аудан болып өзгертілді. 1938 жылы 22 ақпандағы БОАК шешімімен шаруашылық табысты дамыту мақсатында Ащықұлақ, Қараноғай, Қайасулы, Қызлар және Шелков аудандары берілді. КСРО Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1944 жылғы 22 наурыздағы жарлығымен Қараноғай ауданы қосылды. РКФСР Жоғарғы Кеңесі Төралқасының 1957 жылғы 9 қаңтардағы қаулысымен Қараноғай ауданы қайтадан ДАКСР-ға берілді.
1965 жылы РКФСР ЖК Төралқасының Жарлығымен Қараноғай ауданы Ноғай ауданы болып өзгертілді.
Тұрғындары
1926 | 2002 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
14 546 | ↗21 685 | ↗22 573 | ↘22 472 | ↘22 051 | ↘21 716 | ↘21 021 | ↘20 510 | ↘20 148 |
2016 | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 | |||
↘19 765 | ↘19 189 | ↘18 759 | ↘18 397 | ↘18 222 | ↘18 084 |
Ұлттық құрамы
2010 жылғы Бүкілресейлік халық санағы бойынша:
Халық | Саны, адам | Жалпы халықтан үлесі, % |
---|---|---|
ноғайлар | 19 556 | 87,02 % |
даргиндер | 1815 | 8,08 % |
орыстар | 234 | 1,04 % |
шешендер | 207 | 0,92 % |
қазақтар | 115 | 0,51 % |
құмықтар | 101 | 0,45 % |
татарлар | 51 | 0,23 % |
аварлар | 47 | 0,21 % |
лактар | 28 | 0,12 % |
27 | 0,12 % | |
басқалары | 113 | 0,50 % |
көрсетпегендер | 178 | 0,79 % |
барлығы | 22 472 | 100 % |
Муниципалдық-аумақтық құрылым
Муниципалды аудан құрамына ауылдық елді мекен мәртебесі бар 10 муниципалды құрылым және солардың ішіндегі 17 елді мекен кіреді.
№ | Ауылдық қоныс | Әкімшілік орталығы | Елді мекендер саны | Тұрғындары | Ауданы, км² |
---|---|---|---|---|---|
1 | ауылы | ауылы | 1 | ↘403 | 48,89 |
2 | ауылы | ауылы | 1 | ↘1518 | 313,45 |
3 | ауылы | 3 | ↘923 | 273,35 | |
4 | ауылы | 3 | ↘2891 | 484,84 | |
5 | ауылы | 2 | ↘1054 | 283,88 | |
6 | Тереклі Мектеп ауылы | Тереклі Мектеп ауылы | 1 | ↘6641 | 26,49 |
7 | ауылы | ауылы | 1 | ↘1776 | 435,39 |
8 | ауылы | 2 | ↘625 | 131,97 | |
9 | 2 | ↘2019 | 309,41 | ||
10 | ауылы | ауылы | 1 | ↘547 | 137,59 |
Елді мекендер
Аудан елді мекендерінің тізімі | ||||
---|---|---|---|---|
№ | Елді мекен | Түр | Тұрғындары | Муниципалды құрылым |
1 | ауыл | 0 | ||
2 | ауыл | ↗624 | ||
3 | ауыл | ↗545 | ||
4 | ауыл | ↗535 | ||
5 | ауыл | ↗1972 | ||
6 | ауыл | ↗761 | ||
7 | ауыл | ↘547 | ауылы | |
8 | ауыл | ↘1518 | ауылы | |
9 | ауыл | ↗540 | ||
10 | ауыл | ↗1790 | ||
11 | ауыл | ↘1099 | ||
12 | ауыл | ↘49 | ||
13 | Тереклі Мектеп | ауыл, әкімшілік орталық | ↘6641 | Тереклі Мектеп ауылы |
14 | ауыл | ↘332 | ||
15 | ауыл | ↘1776 | ауылы | |
16 | ауыл | ↗799 | ||
17 | ауыл | ↘403 | ауылы |
Тағы қараңыз
- Қадрия Оразбайқызы Темірболатова — ноғай жазушысы әрі ақыны.
- Дала дауысы — ноғай тілінде шығатын газет.
- Ноғай ауданы — Қарашай-Шеркес Республикасының әкімшілік бірлігі.
Дереккөздер
- Перепись 2010 года. Дагстат. Том 3. Басты дереккөзінен 11 қазан 2017.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 14 желтоқсан 2013.
- Закон Республики Дагестан от 13 января 2005 года № 6 «О статусе и границах муниципальных образований Республики Дагестан» (орыс.).(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 22 шілде 2020.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер