Ислам заманында қазіргі Оман аумағында зайырлы немесе рухани билеушілер басқаратын бірнеше мемлекеттер болды.
Оман сұлтаны араб.: سلطان عمان | |
Оман сұлтанының байрағы | |
Лауазымды иеленуші | |
---|---|
Басшылық етеді | |
Басқару түрі | Ұлы Мәртебелі Оман Сұлтаны |
Ресми резиденциясы | Әл-Алам сарайы |
Кандидатура ұсынылады | мұрагерлікпен |
Өкілеттігінің мерзімі | шексіз |
Лауазым пайда болды | 751 жылы (имамдық) |
Лауазымдағы алғашқы қызметші | (имамдық) |
Әл-Жуланда әулеті
Исламды қабылдап, Оман наменгері атанған жергілікті билеуші әл-Жуландадан тараған. Оның құрамына:
- әл-Жуланда ибн әл-Мұстатир (шам. 600—630)
- Жапар ибн Жуланда, (шам. 630—651), әл-Жуланда ибн әл-Мұстатирдің ұлы
- I Абба ибн әл-Мұстатир, (шам. 630—640) әл-Жуланда ибн әл-Мұстатирдің бауыры
- II Аббад(651/652 — 659)
- Сүлеймен (659—697), II Аббадтың ұлы
Халифаттың наменгерлері
697-750 жылдар аралығында аумақты халифат тағайындаған наменгерлер басқарды. Алайда, Әл-Жуланда ибн әл-Мустатирдің ұрпақтары олардың билігіне қарсы шығуға тырысқан.
Сайланған имам әл-Жуланда ибн Масұт әл-Әзди тәуелсіздікке небәрі үш жылға қол жеткізе алды.
Бірақ ол өлтіріліп, Аббаси халифтері 8 жыл бойы Оман аумағын бақылауында ұстады.
Сайланған имамдар
Қазіргі Оманның орталық бөлігінде (астанасы ) басқарды.
Аты | В. В. Ерлихманның мерзімдеуі | В. В. Сычевтың мерзімдеуі | Regnal chronologies мерзімдеуі |
---|---|---|---|
Мұса ибн Әбу Жапар әл-Асқари | 791 | 791 | |
Мұхаммед ибн Әбу Аффан әл-Әзди (Мұхаммед ибн Аффан әл-Йазди) | 791 — 792 | 761 — 799 | 791 — 792 |
әл-Уәрис ибн Қааб әл-Харуси (Уәрис ибн Қаб) | 792 — 804 | 801 — 807 | 792 — 804 |
Хасан ибн Абдаллаһ әл-Фаджи | 807 — 823 | 807 — 824 | 807 — 823 |
Әбд әл-Мәлік ибн Хамит әл-Әзди | 824 — 840 | 824 — 840 | 824 — 840 |
әл-Мұқанна ибн Жапар әл-Фаджи (Мұқанна ибн Жапар) | 842 — 851 | 840 — 851 | 842 — 851 |
ас-Сәліт ибн Мәлік әл-Әзди (Сәліт ибн Мәлік) | 851 — 887 | 851 — 886 | 851 — 887 |
Рашид ибн ан-Насыр (Рашид ибн Насыр) | 887 — 890 | 886 — 890 | 887 — 890 |
әл-Аззан ибн Тамим әл-Харуси (Аззан ибн Тамим) | 890 — 893 | 890 — 897 | 890 — 893 |
Мұхаммед ибн әл-Хасан әл-Әзди (Мұхаммед ибн Хасан) | бірінші рет 897—898 | бірінші рет 897—898 | бірінші рет 897—898 |
Аззан ибн Қызыр әл-Мәліки әл-Йахмади (Аззан ибн Қызыр) | 898 — 899 | 898 — 899 | 898 — 899 |
Абдаллаһ ибн Мұхаммед әл-Хаддани | 899 — 900 | 899 — 900 | 899 — 900 |
ас-Сәліт ибн әл-Қасым (Сәліт ибн Қасым) | 900 | 900 | 900 |
Мұхаммед ибн әл-Хасан әл-Әзди | қайтадан 900 | қайтадан 900 | қайтадан 900 |
әл-Хасан ибн Сейіт аш-Шахтани (Хасан ибн Сейіт) | 900 — 905 | 900 — 904 | 900 — 905 |
әл-Хабари ибн Масырап әл-Хаддани (Хабари ибн Матырап) | 905 — 912 | 904 — 912 | 905 — 912 |
Омар ибн Мұхаммад ибн Масырап (Омар ибн Мұхаммад ибн Матырап) | 912 — 931 | 912 — ? | 912 — 931 |
Мұхаммед ибн Йазид әл-Кинди | 932 — 933 | ? | 932 — 933 |
әл-Хәкім ибн әл-Молла әл-Бахари (Молла әл-Бехари) | 933 — 935 | ? | 933 — 935 |
Әбд әл-Қасым Сейіт ибн Абдаллаһ (Сейіт ибн Абдаллаһ) | 936 — 939 | ? — 939 | 936 — 939 |
Рашид ибн әл-Уәлид | 939 — 943 | ? | 939 — 943 |
Әбу Мұхаммад Рызбан ибн Жапар | 951 — 973 | не указан | 951 — 973 |
Уард ибн Зийад | 973 | 973 |
973 жылы аумақты 1050 жылға дейін билеген Буиттер жаулап алды.
Аты | В. В. Ерлихманның мерзімдеуі | В. В. Сычевтың мерзімдеуі | Regnal chronologies мерзімдеуі |
---|---|---|---|
Халил ибн Шадзан | көрсетілмеген | 1009 — ? | көрсетілмеген |
Рашид ибн Сейіт | 1050 — 1053 | ? — 1053 | 1050 — 1053 |
Қабыс ибн Рашид | 1053 | 1053 | 1053 |
Рашид ибн Әли | 1053 — 1055 | 1053 — ? | 1053 — 1055 |
Әбу Жапар Мұса ибн Мұса әл-Маалли | 1055 — 1057 | көрсетілмеген | 1055 — 1057 |
1063-1116 жылдары Керман селжүктері биледі.
Аты | В. В. Ерлихманның мерзімдеуі | В. В. Сычевтың мерзімдеуі | Regnal chronologies мерзімдеуі |
---|---|---|---|
Мұхаммед ибн Қабыс | 1116 — 1119 | көрсетілмеген | 1116 — 1119 |
Рашид ибн Әли | 1119 — 1130 | көрсетілмеген | 1119 — 1130 |
Мұса ибн Жапар әл-Маалли (Әбу Жапар Мұса ибн Мұса) | шам. 1130—1154 | - 1154 | 1130 — 1154 |
Мұхаммед ибн Ханбаш | 1154 — 1161 | көрсетілмеген | 1154 — 1161 |
Қабыс ибн Мұхаммед | 1162 — 1165 | көрсетілмеген | 1162 — 1165 |
Елді Набхандар жаулап алды.
Набхандар
Набхандар (Бану Набхан) немесе Небхандар қазіргі Оманның солтүстік бөлігінде ( астанасы, 1276 жылдан бастап ) билік етті.
- Әбу Мұхаммад әл-Фалла ибн әл-Мұқсин ан-Набхани — 1154 — шам. 1170
- Әбу Мұхаммад Арар — шам. 1170
- Әбу Мұхаммад әл-Мұзаффар ибн Сүлеймен — шам. 1250
- Әбу Маали Кахлан ибн Набхан — 1262—1265
- Омар ибн Набхан — 1265—1276
- Хилал — 1276—1278
- Кахтан − 1278—1285
- Әбу Мұхаммад ибн Набхан — шам. 1330
- Мақсұм ибн әл-Фалақ — шам. 1380—1406
- Сүлеймен ибн Сүлеймен ибн Мұзаффар — шам. 1450—1488
Сайланған имамдар
Аты | В. В. Ерлихманның мерзімдеуі | В. В. Сычевтың мерзімдеуі | Regnal chronologies мерзімдеуі | басқа мерзім |
---|---|---|---|---|
Мәлік ибн Әли әл-Хубари | 1406 — 1429 | |||
Әбд әл-Хасан Абдаллаһ ибн Хамис әл-Әзди (Әбілхасан Абдаллаһ ибн Хамис, Әбу әл-Хасан Умани) | 1435 — 1443 | 1436 — 1443 | 1430/1435 — 1443/1451 | 1435—1451 билік етті |
Омар ибн әл-Хаттаб әл-Әзди әл-Харуси (Омар бен әл-Хаттаб) | 1451 — 1452, 1480—1489 | 1451—1490 | 1451 — 1452 | 1451—1490 билік етті |
Мұхаммед ибн Сүлеймен | 1489 — 1491 (бірінші рет) | 1489 — 1491 (бірінші рет) | ||
Омар аш-Шериф | 1491 — 1492 | 1490 — ? | 1491 — 1492 | 1490—1500 билік етті |
Мұхаммед ибн Сүлеймен | 1492 (екінші рет) | 1492 (екінші рет) | ||
Ахмат ибн Мұхаммед әл-Раики | 1492 — 1499 | ? | 1492 — 1499 | |
Әбд әл-Хасан ибн Әбд әс-Салам | 1499 — 1500 | ? | 1499 — 1500 | |
Мұхаммед ибн Ысмайыл (Мұхаммед бен Ысмайыл) | 1500 — 1535 | 1500 — 1529 | 1500—1529 билік етті | |
Баракат ибн Мұхаммед | 1535 — 1560 | 1529 — 1560 | 1535 — 1560 | 1529—1560 билік етті |
Абдуллаһ ибн Мұхаммед әл-Қарн әл-Хинай (Абдуллаһ ибн Мұхаммед) | 1560 | 1560 — 1561 | 1560 | 1560—1624 билік етті |
Баракат ибн Мұхаммед | 1560 | 1561 — ? | 1560 | 1529—1560 билік етті |
Набхандар
- Мақсұм ибн әл-Фалақ ибн Мұқсин — шам. 1590—1615.
- Набхан — шам. 1615—1617
- Ғұмайыр ибн Химиар — 1617—1624
Аты | В. В. Ерлихманның мерзімдеуі | Родригестың мерзімдеуі | В. В. Сычевтың мерзімдеуі | Regnal chronologies мерзімдеуі | К. В. Рыжовтың мерзімдеуі |
---|---|---|---|---|---|
1624—1649 | 1624—1649 | 1624—1649 | 1625 — 1649 | 1625 — 1649 | |
1649 — 1668 | 1649 — 1668 | 1649 — 1669 | 1649 — 1679 | ||
(Белараб ибн Сұлтан ибн Сейіф) | 1668 — 1679 | 1679 — 1692 | 1668 — 1711 | 1669 — 1711 | 1679—1692 |
1679 — 1711 | 1692 — 1711 | 1711 | 1711 | 1692 — 1711 | |
1711 — 1718 | 1711 — 1719 | 1711 — 1718 | 1711 — 1719 | 1711 — 1719 | |
1718 — 1719 (бірінші рет) | 1718 (бірінші рет) | 1719 (бірінші рет) | 1719 (бірінші рет) | ||
1719 — 1720 | 1718 — 1721 | 1719 — 1722 | 1719 — 1722 | ||
1720—1722 (екінші рет) | |||||
1722 — 1723 | 1721 — 1722 | 1722 — 1723 | 1722 — 1723 | ||
1723 — 1724 (үшінші рет) | 1722 — 1724 (екінші рет) | 1723 — 1724 (екінші рет) | 1723 — 1725 (екінші рет) | ||
әл Ғафур (бұл әулеттен шықпаған) | 1724 — 1728 | 1724 — 1728 | 1725 — 1728 | ||
1728—1742 (төртінші рет) | 1728—1738 (үшінші рет) | 1728—1741 (үшінші рет) | 1728—1741 (үшінші рет) | ||
1739 — 1741 | |||||
1742—1743 | 1738 | 1739 — 1741 | |||
1743—1749 | 1741 — 1749 |
1737-1744 жылдары Нәдір шаһтың парсылары Оманды басып алуға әрекеттенді. Бұл әулеттердің ауысуына алып келді.
Суреті | Аты | Туған күні | Қайтыс болған күні | Билікке келуі | Биліктен кетуі | Ескертпе |
---|---|---|---|---|---|---|
1710 | 15 желтоқсан 1783 | 1744 | 15 желтоқсан 1783 | Әулет негізін қалаушы; 1744-1749 жылдары - тек жағалау аймақтарында билік етті | ||
(I Сейіт) | 1741 | 1786 | 15 желтоқсан 1783 | 1786 | Ахмет ибн Сейіттің ұлы | |
XVIII ғасыры | 1792 | 1786 | 1792 | Сейіт ибн Ахметтің ұлы | ||
1755 | 20 қараша 1804 | 1792 | 20 қараша 1804 | Ахмет ибн Сейіттің ұлы | ||
(I Сәлім) | белгісіз | 1806 | 20 қараша 1804 | 1806 | Сұлтан ибн Ахметтің ұлы әрі қатарлас билеуші, сонымен бірге Сейіт ибн Сұлтанмен болған қатарлас билеуші | |
(II Сейіт) | 5 маусым 1791 | 19 қазан 1856 | 20 қазан 1804 | 1806 | Сұлтан ибн Ахметтің ұлы әрі қатарлас билеуші, сонымен бірге Сәлім ибн Сұлтанмен бірге; 1806 жылдан бастап — жеке-дара билеуші | |
1806 | 19 қазан 1856 | |||||
1821 | 11 ақпан 1866 | 19 қазан 1856 | 11 ақпан 1866 | Сейіт ибн Сұлтанның ұлы | ||
(II Сәлім) | белгісіз | белгісіз | 11 ақпан 1866 | 1868 | Тубайни ибн Сейіттің ұлы | |
XIX ғасыры | 30 қаңтар 1871 | 1868 | 30 қаңтар 1871 | алғашқы оман имамы Ахмет ибн Сейіттің (1710—1783) шөпшегі, Сохар мен Рустактың губернаторы, Қайыс ибн Азанның ұлы (1813—1861) | ||
1832 | 4 маусым 1888 | 30 қаңтар 1871 | 4 маусым 1888 | Сейіт ибн Сұлтанның ұлы | ||
1864 | 5 қазан 1913 | 4 маусым 1888 | 5 қазан 1913 | Турки ибн Сейіттің ұлы | ||
1 қаңтар 1886 | 1965 | 5 қазан 1913 | 10 ақпан 1932 | Фейсал ибн Туркидің ұлы; 1932 жылы ұлының пайдасына қарай тақтан бас тартты | ||
(III Сейіт) | 13 тамыз 1910 | 19 қазан 1972 | 10 ақпан 1932 | 23 шілде 1970 | Теймур ибн Фейсалдың ұлы; ұлының пайдасына қарай тақтан бас тартты | |
18 қараша 1940 | 10 қаңтар 2020 | 23 шілде 1970 | 10 қаңтар 2020 | Сейіт ибн Теймурдың ұлы | ||
13 қазан 1954 | Қазір аман сау | 11 қаңтар 2020 | Қазіргі уақытта | Қабыс ибн Сейіттің інісі, Тарық ибн Теймурдың ұлы, 1970-1972 жылдардағы Оман премьер-министрі |
Дереккөздер
- Сычев В. В. Әулет кітабы
- Эрлихман В. В. VIII тарау. ИСЛАМ ӘЛЕМІ. 6.8.1. Ибадит имамдары (шам. 600—1560), Oman (ағыл.). Regnal chronologies. Басты дереккөзінен 13 шілде 2009.(қолжетпейтін сілтеме)
- Атаулар Ерлихман В.В. көрсеткендей, жақшада Сычев В.В. көрсеткен нұсқасы берілген.
- Атаулар Ерлихман В.В. көрсеткендей, жақшада Сычев В.В. көрсеткен нұсқасы берілген.
- Атаулар Ерлихман В.В. көрсеткендей, жақшада Сычев В.В. көрсеткен нұсқасы берілген.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер