Торий (лат. Torіum; Тһ) — периодтық жүйесінің ІІІ тобындағы, атомдық саны 90 химиялық элемент. Торий әлсіз радиоактвиті, ашық күміс түстес металл. Ашық ауада тотығып, зәйтүн-сұр түсті торий диоксидін түзеді. Ол салыстрымалы жұмсақ, иілгіш келеді және жоғары балқу температурасына ие. ТһО2 отқа төзімді материал. Торий – электропозитивті актинид, оның химиялық құрамында тотығу дәрежесі +4 басым; ол жоғары реактивті және ұсақ ұсақталған жағдайда ауада тұтануы мүмкін. Ең орнықты изотопы 232Тһ.
| |||||||||||||||
Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
күміс металл, көбінесе қара жабындымен ![]() | |||||||||||||||
Атом қасиеті | |||||||||||||||
Атауы, символ, нөмірі | Торий, 90 | ||||||||||||||
Топ типі | |||||||||||||||
Топ, период, блок | ІІІ, 7, f | ||||||||||||||
Атомдық масса () | |||||||||||||||
[Rn] 6d27s2 | |||||||||||||||
Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 18, 10, 2 | ||||||||||||||
Атом радиусы | 179.8 | ||||||||||||||
Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
206±6 | |||||||||||||||
(+4e) 102 | |||||||||||||||
1,3 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
Тотығу дәрежелері | +1, +2, +3, +4 | ||||||||||||||
1-ші: 587 кДж/моль (эВ) | |||||||||||||||
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
Тығыздық () | 11,78 г/см³ | ||||||||||||||
Балқу температурасы | 2028 K | ||||||||||||||
Қайнау температурасы | 5060 K | ||||||||||||||
16,11 кДж/моль | |||||||||||||||
Булану жылуы | 513,7 кДж/моль | ||||||||||||||
26,23 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
Текше бетке бағытталған | |||||||||||||||
5,080 Å | |||||||||||||||
100,00 K | |||||||||||||||
Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
(300 K) (54,0) Вт/(м·К) | |||||||||||||||
79 ГПа | |||||||||||||||
31 ГПа | |||||||||||||||
Пуассон коэффициенті | 0.27 | ||||||||||||||
Моос қаттылығы | 3.0 | ||||||||||||||
295–685 | |||||||||||||||
390–1500 | |||||||||||||||
7440-29-1 |
![image](https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraWRhdGEua2sta3oubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOHpMek13TDFSb2IzSnBkVzB1YzNabkx6RXdPWEI0TFZSb2IzSnBkVzB1YzNabkxuQnVadz09LnBuZw==.png)
Ат.м. – 232,0381, тығыздығы – 11,724 г/см3, балқу температурасы – 1750°С.
Тарих
Торийді алғаш рет 1828 жылы минералдан бөліп алды, кейінірек ол торит деп аталды (құрамында торий силикаты бар). Ашушы элементті скандинавиялық мифологиядағы найзағай құдайы- атымен атады.
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер