Циркон (парс. zar — алтын, gun — түс) — силикаттар класына жататын минерал.
Zircon | |
---|---|
Zircon crystal from , (2×2 cm) | |
Негізі | |
Санаты | Минерал |
Химиялық формуласы | ZrSiO4 |
Tetragonal 4/m 2/m 2/m | |
a = 6.607(1) , c = 5.982(1) Å; Z=4 | |
Ерекшеліктері | |
Түсі | Reddish brown, yellow, green, blue, gray, colorless; in thin section, colorless to pale brown |
tabular to prismatic crystals, irregular grains, massive | |
Ditetragonal Dipyramidal 4/m 2/m 2/m | |
On {101} | |
indistinct, on {110} and {111} | |
Conchoidal to uneven | |
Беріктігі | Brittle |
бойынша минерал қаттылығы | 7.5 |
White | |
Transparent to opaque | |
4.6–4.7 | |
Оптикалық сипаты | Uniaxial (+) |
nω = 1.925-1.961 nε = 1.980-2.015, 1.75 when metamict | |
δ = 0.047–0.055 | |
Weak | |
Infusible | |
Insoluble | |
Басқа сипаттамалары | and , may form |
Дереккөздер |
![image](https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraWRhdGEua2sta3oubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpODFMelV5TDFwcGNtTWxRek1sUVROdkxtcHdaV2N2TWpjd2NIZ3RXbWx5WXlWRE15VkJNMjh1YW5CbFp3PT0uanBlZw==.jpeg)
Химия формуласы:
Zr2 [SіO],
Құрамы (%):
ZrO — 67,1, SіO2 — 32,9,
Қоспалары:
- Hf,
- Y
- Pb,
- Nb,
- U,
- Th.
Физикалық қасиеттер
Тетрагондық сингонияда кристалданады, жеке кристалдары төрт қырлы бипирамидалық призма, минералдық агрегаттары сеппе түріндегі түйірлі, колломорфты масса болады. [SіO4]4 мен Zr4+ төрттік ретті ось бойынша кезектесе орналасады, Zr4+ оттектің 8 ионы қоршаған. Цирконның түсі әр түрлі реңді қоңыр, қызыл сары, сары, сұрғылт, алқызыл, қызыл, жасыл. Ультракүлгін, катод сәулелерінен сарғылт, сары жарық шығарады, алмастай, шыныдай жылтыр; қатт. Моос шкаласы бойынша 7 — 8, тығызд. 4,0 — 5,1 г/см3, балқу температурасы t 2600°C, радиоактивтік қасиеті бар, метамиктік күйге ауысады. Қышқыл, сілтілі тау жыныстары мен олардың пегматиттерінде, альбиттерде, карбонатиттерде, шөгінді, метаморфтық тау жыныстарында, қорымдарда кездеседі.
Табу тұрған жері
Қолданыс
Циркон эмаль, керамика, фарфор, отқа төзімді кірпіш пен шыны өндірісінде, цирконий мен цирконийдің қос тотығын, гафнийді алуға, қорғасындық тәсілмен абсолюттік жасты анықтауда қолданылады. Бояуы қанық, ақаусыз мөлдір Циркон зергерлік істе қолданылады.
Пайдаланған әдебиет
- Handbook of Mineralogy
- Mindat
- Webmineral
- Hurlbut, Cornelius S.; Klein, Cornelis, 1985, Manual of Mineralogy, 20th ed.,
- "Қазақ Энциклопедиясы", 18 том
- Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология. А.Қ.Құсайынов — Алматы: "Мектеп" баспасы" ЖАҚ, 2003. — 248 бет. ӀSВN 5-7667-8188-1 ӀSВN 9965-16-512-2
Бұл мақаланы Уикипедия лайықты болуы үшін қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер