Нептуний (лат. Neptunіum; Np) — актиноидтар тобына жататын жасанды жолмен алынған радиоактивті химиялық элемент. Атомдық нептуний 93, атомдық массасы 237,0482. Нептун ғаламшарының құрметіне аталған. Оны 1940 ж. американдық ғалымдар Э.М. Макмиллан (1907 – 1991) және Ф.Х. Эйблсон ашқан.
| |||||||||||||||
Жай заттың сыртқы бейнесі | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
күміс металл ![]() | |||||||||||||||
Атом қасиеті | |||||||||||||||
Атауы, символ, нөмірі | Нептуний, 93 | ||||||||||||||
Топ типі | |||||||||||||||
Топ, период, блок | ІІІ, 7, f | ||||||||||||||
Атомдық масса () | |||||||||||||||
[Rn] 5f46d17s2 | |||||||||||||||
Қабықшалар бойынша электрондар | 2, 8, 18, 32, 22, 9, 2 | ||||||||||||||
Атом радиусы | 155 | ||||||||||||||
Химиялық қасиеттері | |||||||||||||||
190±1 | |||||||||||||||
(+4e) 95 (+3e) 110 | |||||||||||||||
1,36 (Полинг шкаласы) | |||||||||||||||
Np←Np4+ −1,30 В | |||||||||||||||
Тотығу дәрежелері | +2, +3, +4, +5, +6, +7 | ||||||||||||||
(бірінші электрон) | |||||||||||||||
Жай заттың термодинамикалық қасиеттері | |||||||||||||||
Термодинамикалық фаза | |||||||||||||||
Тығыздық () | 20,25 г/см³ | ||||||||||||||
Балқу температурасы | 913 K | ||||||||||||||
Қайнау температурасы | 4175 K | ||||||||||||||
(9,6) кДж/моль | |||||||||||||||
Булану жылуы | 336 кДж/моль | ||||||||||||||
29,62 Дж/(K·моль) | |||||||||||||||
Молярлық көлем | |||||||||||||||
| |||||||||||||||
Жай заттың кристаллдық торы | |||||||||||||||
Орторомбалық | |||||||||||||||
a=6,663 b=4,723 c=4,887 Å | |||||||||||||||
c/a қатынас | - | ||||||||||||||
Басқа да қасиеттері | |||||||||||||||
(300 K) (6,3) Вт/(м·К) | |||||||||||||||
7439-99-8 |
![image](https://www.wikidata.kk-kz.nina.az/image/aHR0cHM6Ly93d3cud2lraWRhdGEua2sta3oubmluYS5hei9pbWFnZS9hSFIwY0hNNkx5OTFjR3h2WVdRdWQybHJhVzFsWkdsaExtOXlaeTkzYVd0cGNHVmthV0V2WTI5dGJXOXVjeTkwYUhWdFlpOHlMekl6TDA1bGNIUjFibWwxYlM1emRtY3ZNVEkxY0hndFRtVndkSFZ1YVhWdExuTjJaeTV3Ym1jPS5wbmc=.png)
Нептунийдің 15 изотопы белгілі; 237Np және 239Np изотоптары уран қазбаларында өте аз мөлшерде кездеседі. Нептуний морт, аздап күміс жылтыры бар металл, тығыздығы 20,45 г/см3, балқу t 637ӘC, қайнау t 4100ӘC. Тотығу дәрежелері +3-тен +7-ге, сулы ерітінділерде тұрақтысы +5-ке дейін өзгереді. Суықта біртіндеп тотығады, қыздырған кезде сұйытылған HCl-дың Na2SіF6 қоспасында ериді. H2, N2, C, Sі, P, т.б. элементтермен әрекеттеседі. Нептуний негізінен ғылыми-зерттеу жұмыстары мақсатында қолданылады.
Қасиеті
Нептуний изотоптарының радиоавктивті қасиеттері :
Массалық сан | Жартылай Шашылу Периоді | Шашылу типі |
---|---|---|
231 | 50 мин | α |
232 | 13 мин | электрлі ұстау |
233 | 35 мин | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
234 | 4,4 күн | α (1 %), электрлі ұстау (99 %) |
235 | 410 күн | β+ (1 %),электрлі ұстау (99 %) |
236 | 5000 жыл | α |
237 | 2,20×106 жыл | α |
238 | 2,1 күн | β− |
239 | 2,33 күн | β− |
240 | 7,3 мин | β− |
241 | 16 мин | β− |
Сілтемелер
Дереккөздер
- Қазақ Энциклопедиясы, 7 том 2 бөлім
![]() | Бұл — мақаланың . Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |