Ұзын, Ұзын Қыпшақ — қыпшақ тайпасынан тараған ру, бес таңбалы қыпшақтың бірі. Ұзын туралы алғашқы деректер Константин Багрянородныйдың “ басқару хақында” деген тарихи еңбегінде кездеседі (10 ғ-дың ортасы). Оған қарағанда Ұзындар 9 ғ-да Еділ мен Жайық арасын жайлаған печенегтерден шығысқа қарай мекендеген. Араб саяхатшысы Масуди 10 ғ-да оларды Жайықтың оң жақ бетінен кездестіргенін жазады. Қыпшақ мемлекетінің құрамында болған бұл ру кейіннен өсіп-өнді. шежіре дерегі бойынша Ұзын , болып екі тармаққа бөлінеді. Алтыбастан — , ; — Қаз, , Кенжебай ұрпақтары өрбиді. 19 ғ-дың аяғы мен 20 ғ-дың басында Ұ-дар Торғай обл. аумағындағы Обаған, Торғай өзендері бойын қоныстанған. Н.А. 1887 жылғы деректер бойынша Ұзындардың 2 мыңға тарта отбасы болғанын жазады. Ал Ы. 1869 жылғы деректеріне қарағанда Торғай у-нің Қарақоға, Сарықопа, болыстарында шамамен 1600 түтін болған. Ұзындардың таңбасы жалпы қыпшақ таңбасымен бірдей — (қос әліп), ұраны — “”.
Y-ДНК анализі
Алтыбас (N=2) тармағының Y-ДНК гаплогруппасы R1b1a1 (N=2)
Тұлғалар
- Балғожа Жаңбыршыұлы (белгісіз - 1860)
- Ыбырай Алтынсарин (01.11.1841 - 29.07.1889)
- Қажымұқан Мұңайтпасұлы (07.04.1871 - 1948)
- Иман Дулатұлы (1780-1847)
- Аманкелді Үдербайұлы Иманов (03.04.1873-18.05.1919)
- Мәриям Хакімжанова (15.11.1906 - 1995)
- Омар Шипин (1879 – 1963)
- Шәбден Әбділғапарұлы Балғожин (25.5.1925 – 15.7.2004)
- Нұржан Наушабаев (1858 – 1919)
- Қалмақан Әбдіқадыров алтыбас (15.4.1901 - 30.4.1964
- Жүрсін Молдашұлы Ерманов (12.2.1951-аман-есен)
- Тұрсынбек Аманғалиұлы Қабатов Бегімбет
Пайдаланылған әдебиеттер
"Қазақ Энциклопедиясы", 8 том
Бұл мақалада еш сурет жоқ. Мақаланы жетілдіру үшін қажетті суретті енгізіп көмек беріңіз. Суретті қосқаннан кейін бұл үлгіні мақаладан аластаңыз.
|
Бұл мақаланы Уикипедия лайықты болуы үшін қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер