Сүйелжазар немесе Гелиотроп (лат. Heliotropium) – айлауыктар тұқымдасына жататын бір және көп жылдық шөптесін өсімдіктер не жертылай бұталардың тегі.
Гелиотроп | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||
L. | ||||||||||||||||
[түрлері | ||||||||||||||||
250-300 түрі белгілі | ||||||||||||||||
Beruniella Zakirov & Nabiev |
Таралуы
Қазақстанның шөлейтті , сортаңды жерлерінде, өзендер мен жылғалардың бойында өсетін 7 түрі бар. Биіктігі 10 – 50 см аралығында. Сыртын түк жапқан сабағы бұтақталып өседі. Жай жапырақтарының жиегі тегіс, өркен бойынша кезектксіп орналасады.
Ботаникалық сипаттамасы
Жеке гүліндегі тостағанша жапырақшаларының саны – бесеу, жәпшесі өте қысқа, аналығы екі жеміс жапырағынан тұрады, жатыны қысқа, аналықтың аузы біз тәрізді үшкір. Ұсақ гүлдері ирек гүлшоғырына жиналып, бір жағына қарай бұрылып, иіліп тұрады. Гүлшоғырының төменгі бөлігіне бекіген гүлдерінің сағағы өте қысқа, ал ұшына жақындаған сайые сағақсыз орналасады. Мамыр – маусым айларында гүлдеп, жеміс береді. Жемісі – құрғақ төрт жаңғақша. Олар екі-екіден бірігіп немесе әрқайсысы жеке-жеке орналасады.
Түрлері
Сүйелжазардың бір түрі – кішкентай Сүйелжазар (Heliotropium parvulum), ол тек Іле Алатауда ғана кездесетін эндемик. Қазақстанның «Қызыл кітабына» енгізілген . Сүйелжазардың гүлдерінен аралар бал жинайды.
- Vahl – Clasping Heliotrope, Summer Heliotrope, Blue Heliotrope
- Hook. & Arn. – Polynesian Heliotrope, Pacific Heliotrope (Pacific Islands)
- Heliotropium anomalum var. argenteum – Hinahina kū kahakai ()
- – Garden Heliotrope, Common Heliotrope, ""
- R.Br.
- R.Br.
- F.Muell. ex
- F.Muell. ex Benth.
- F.Muell. ex Benth.
- (A.DC.) Clos.
- DC.
- – Sweet-scented Heliotrope, Showy Heliotrope
- L. – Seaside Heliotrope, Salt Heliotrope, Monkey Tail, Quail Plant, "Chinese Parsley"; Cola de Mico ()
- F.Muell. ex Benth.
- L. – European Heliotrope, European Turnsole (Europe, Asia, and North Africa)
- R.Br.
- F.Muell. ex A.S.Mitch.
- & – Tree Heliotrope, Velvet Soldierbush, Octopus Bush (, , , western , northern )
- R.Br.
- R.Br.
- (F.Muell.) Ewart & O.B.Davies
- L. – Indian Turnsole
- Loefg.
- Phil.
- I.M.Johnst.
- R.Br.
- – St. Helena Heliotrope () (, c.1820)
- –
- R.Br.
- F.Muell.
- R.Br.
- (Miers) I.M.Johnst.
- Willd.
- R.Br.
- R.Br.
- (, )
Дереккөздер
- Heliotropium L. TROPICOS. Missouri Botanical Garden. Тексерілді, 12 қаңтар 2010.
- Genus: Heliotropium L. Germplasm Resources Information Network. United States Department of Agriculture (2 сәуір 2006). Тексерілді, 12 қаңтар 2010.
- Б.Ө. Жақып "Қазақстанның табиғаты"
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер