Қаратау жыланбасы (лат. Dracocephalum karataviense) – ерінгүлділер тұқымдасы, жыланбас туысына жататын көп жылдық шала бұта.
Қаратау жыланбасы | ||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||||||||||
Dracocephalum karataviense Pavl. et Roldug. |
Ботаникалық сипаты
- Биіктігі 15 – 60 см.
- Жіңішке тамырсабағының сырты безді, түкті сабақтар дамиды.
- Жапырақтары қандауыр пішінді, ұзындығы 1,5 – 3 см, ені 0,4 – 1,2 см, сағақсыз болады. Жапырақ тақтасы тегіс жиекті, нүкте тәрізді безді дақтары бар, өркенге сағақсыз бекініп қарама-қарсы орналасады. Жапырақ бетін жылтыр сұйықтық жауып тұрады.
- Гүл сағағы өте қысқа. Гүліндегі безді түкті тостағанша жапырақшаның ұзындығы 10 – 15 мм, сиякөк түсті. Күлтесінің сырты безді-түкті, қоңыр-қызғылт түсті, оның ұзындығы 18 – 25 мм. Астыңғы ерін құрайтын күлтелері үстіңгісіне қарағанда 1,5 – 2 есе ірі болады. Аталықтарының жіпшесі қысқа, әрі қалың түкті. Аналығының аузы қос тілімді.
- Тұқымы арқылы көбейеді. Маусымда гүлдеп, шілдеде жемістері піседі.
- Жемісі – құрғақ майда (ұсақ) жаңғақша.
Өсетін орны мен таралуы
Талас Алатауының аласа таулары (Машаттау) мен Қаратау жотасының (Мыңжылқы аймағы) тастақты беткейлерінде және жартастарында ғана кездесетін өсімдік.
Қаратау жыланбасы – сирек кездесетін өсімдік, Қаратаудың эндемигі. Жылдан жылға таралу аймағының азаюына байланысты, қорғауға алынып, Қазақстанның Қызыл кітабына енгізілген.
Дереккөздер
- Қазақстан табиғаты:Энциклопедия / Бас ред. Б.Ө.Жақып. - Алматы:" Қазақ энциклопедиясы" ЖШС, 2011. Т.З. - 304 бет. ISBN 9965-893-64-0 (Т.З.), ISBN 9965-893-19-5
- Тараз энциклопедиясы
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер