Ямал ( тілінде ямал – жер шеті; я – жер; мал – ) – Батыс Сібірдің солтүстігіндегі түбек. Ресейдің Ямал - . Қара тенізінің және Обь қолтықтарының аралығында. Солтүстіктен оңтүстікке қарай 700 км-ге созылған, ені 240 км-ге дейін. Ауданы 122 мың км2 шамасында. Жағасы түзу сызықты, аз тілімделген. Жер беті ойпатты жазық, солтүстік бөлігі Қара тенізінің деңгейінен 50 – 60 метрге көтерілген, оңтүстік - батысында абсолюттік биіктік 100 метрге жетеді. Жазық негізінен төрттік кезеңнің бореалдық теңіз шөгінділерінен тұрады. Орта тұсында және өзен - көл шөгінділері басым. Оңтүстігінде жоғары төрттік кезеңнің , шөгінділері сақталған. Климаты және Қаңтардың орташа температурасы –20 – 260С. Жазы салқын. Шілденің орташа температурасы 5 – 100С. Жылдық жауын - шашын мөлшері 240 – 250 мм. Көп жылдық тоң жаппай таралған. Өзен торы жиі, қысқа өзендер батпақтар мен көлдерді бір - бірімен жалғастырады. Солтүстігін арктикалық тундра, орталығын мүкті - және , оңтүстігін орманды тундра қамтиды. Арктикалық, , және шымтезекті - батпақты топырақ түрлері таралған. Теңіз жағалауында және өзен аңғарларында шөпті және - шөпті батпақтар жайылған. Бұғы жайылымдары кең алқап құрайды. Теңіз жағалауының тұрғындары балық және аң аулаумен айналысады. Ямалда аса ірі газ ашылған.
Сілтемелер
Дереккөздер
- «Қазақстан»: Ұлттық энцклопедия / Бас редактор Ә. Нысанбаев – Алматы «Қазақ энциклопедиясы» Бас редакциясы, 1998 жыл. , X том
Бұл мақаланы Уикипедия лайықты болуы үшін қажет. |
Бұл — мақаланың . Бұл мақаланы толықтырып, дамыту арқылы, Уикипедияға көмектесе аласыз. Бұл ескертуді ауыстыру қажет. |
уикипедия, wiki, кітап, кітаптар, кітапхана, мақала, оқу, жүктеу, тегін, тегін жүктеу, mp3, видео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, сурет, музыка, ән, фильм, кітап, ойын, ойындар, ұялы, андроид, iOS, apple, ұялы телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ДК, веб, компьютер